شاید تا به حال برای شما هم پیش آمده باشد که به کتابی از یک نویسنده خارجی علاقه پیدا کرده باشید. اما آن کتاب یا ترجمه فارسی ندارد یا این که خیلی بد و نامفهوم ترجمه شده است. در اینجور مواقع شما افسوس میخورید که ای کاش خودتان میتوانستید آن را ترجمه کنید. برای مترجم شدن مسلماً اولین کار مسلط بودن به زبان مبدأ بوده و همچنین بعد از آن داشتن علاقه و انگیزهی لازم است. در این مقاله ما به شما یاد خواهیم داد که چگونه شروع به ترجمه کنید و نیز سایر شرایط و ضوابط لازم برای این کار را مورد بررسی قرار میدهيم. بنابراین اگر به کار ترجمه علاقهمند هستید حتماً تا پایان این مطالب ما را دنبال کنید.
اطلاعات پایه مورد نیاز مترجمی
برای به دست آوردن مهارت مترجمی نیاز به یادگیری یک سری اصول و قواعد است. برای این کار شما ابتدا باید تحت آموزش نظری و عملی قرار بگیرید. جهت آموزش نظری نیاز به مطالعه کتابها و منابعی دارید تا بتوانید گام به گام با آنها به سوی مترجم شدن پیش بروید. مسلماً بدون دیدن آموزشهای لازم و تنها از راه تجربی و مسلط بودن به زبان، انجام کارمترجمی میسر نیست.
منابع پیشنهادی در زمینه مترجمی
قبل از این که بتوانید در دریای ترجمه شیرجه بزنید ابتدا باید شنا کردن را در مترجمی یاد بگیرید. با مطالعه کتابها و منابعی که در زیر معرفی شدهاند شما مرحله به مرحله به سوی مترجمی گام برمیدارید.
- کتاب یادگیری ترجمه
از سری کتابهای اولیهای که به شما در زمینه مترجمی داده میشود کتاب یادگیری ترجمه است. این کتاب تمامی نکات مهم و ضروری برای شروع به ترجمه کردن را آموزش میدهد. با مطالعه این کتاب شما راهتان را پیدا خواهید کرد که از کجا و چگونه شروع به مترجم شدن کنید. در واقع این کتاب مسیر اصلی حرکت به سوی مترجمی را به شما نشان خواهد داد.
- کتاب نخستین درسهای ترجمه
کتاب نخستین درسهای ترجمه منبع دیگری است که میتواند شما را برای یک موفقیت بزرگ در مترجمی آماده کند. این کتاب نوشته خانم فرزانه فرح زاد است که در آن از پیچ و خمهایی که در راه مترجمی پیش روی شما است صحبت شده است. کتاب فوق در چهار فصل شامل ترجمه و مراحل آن، دستور و قواعد زبان، بهرهگیری از فرهنگ زبان انگلیسی و شیوه بیان در ترجمه ارائه شده است. از ویژگیهای این کتاب، اختصاص دادن یک فصل به دستور و قواعد است که نقش بسیار مهمی در ترجمه دارد.
- کتاب اصول شکسته نویسی
همانطور که در بالا گفته شد؛ برای مترجم شدن دانش زبان خارجه کافی نیست و باید با زبان مقصد و همه اصول و قواعد ادبیات نگارشی آن زبان آشنایی کافی داشته باشیم. اصول شکسته نویسی کتابی است از علی صلحجو، مترجم و ویراستار فعال در زمینه ترجمه که بسیار دقیق و جزئی به مسائل نگارشی پرداخته است. مؤلف این کتاب با آوردن مثالهایی از مترجمان و نویسندگان مشهور، قواعد شکسته نویسی را مورد بررسی قرار داده است. در واقع این کتاب دو معقوله ترجمه و ویرایش را با هم ادغام کرده است تا مترجم از همان ابتدا با قواعد ویرایشی آشنا شود.
- کتاب اصول ترجمه نویسی
هر کدام از کتابهای معرفی شده در بالا به مبحثی جداگانه از موضوع ترجمه پرداخته میشود. در حالی که در کتاب اصول ترجمه نویسی به قاعدهمند بودن دانش ترجمه و اصول حاکم بر آن اشاراتی شده است. اصول ترجمه نویسی تمامی نکات مربوط به یک ترجمه خوب و مناسب را در اختیار شما قرار میدهد.
- کتاب آموزش ترجمه
این کتاب مجموعهای است از آموزشهای عملی و تئوری که توسط آقای حسن هاشمی میناباد متخصص ترجمه و ویرایش، نوشته شده است. این کتاب کاملاً تخصصی و جزء کتابهای نشر دانشگاهی است. کتاب آموزش ترجمه با آن که حجم زیادی ندارد اما کتابی کامل و جامع در زمینه ترجمه است. ساختار این کتاب به صورت فصلی است که هر فصل با تحلیل موضوع اصلی درس شروع شده سپس موضوع ترجمه به صورت تئوری مورد بررسی قرار میگیرد. در بخشهای دیگر فصل، زبان مبدأ و مقصد از لحاظ حجم واژه و دستور زبان، بررسی میشوند.
نحوه شروع ترجمه کردن
بعد از مطالعه کتابهای معرفی شده و به دست آوردن آموزشها و مهارتهای لازم در زمینه مترجمی، حال نوبت میرسد که خود را محک بزنید و به صورت آزمایشی متن یا مقالهای کوتاه را ترجمه کنید. بعد از ترجمه، میتوانید متن خود را با مترجمین مشهور و فعال مقایسه کرده و به تفاوتهای آنها پی ببرید. از این طریق با سبکها و روشهای مختلف ترجمه آشنا خواهید شد و تکنیکها و اصول به کار رفته در یک ترجمه خوب را بهتر درک میکنید. در صورت داشتن سوال یا مشکلی در این زمینه میتوانید به سایت ای ترجمه نیز رجوع کنید.
نکات لازم در ترجمه کردن
برای این که بتوانیم کار ترجمه را به طور اصولی و بهترین نحو انجام دهیم؛ لازم است به یک سری نکات توجه ویژهای کنیم. برخی از این نکات به شرح زیر است.
- حرفهای بودن در زبان مادری
اولین مرحله برای مترجم شدن، مسلط به زبان مادری و ادبیات نگارشی آن است. زیرا یک ترجمه خوب، نشأت گرفته از استانداردهایی است که خواننده از نویسنده انتظار دارد. پس اول سعی کنید در زبان اصلی خودتان همه قواعد و اصول نگارشی را یاد بگیرید.
- تخصص در زمینه کاری خود
هنگامی که میخواهید به کار ترجمه بپردازید، سعی کنید در یک زمینه تخصص پیدا کنید. شما میتوانید با گذشت زمان و کسب تجربه در زمینههای دیگر نیز ترجمه کنید. برای این که کار شما از کیفیت بینظیری برخوردار باشد؛ باید روز به روز بر دانش و مهارتهای خود بیفزایید. از همه مهمتر این که در مورد هر موضوعی که قرار است ترجمه کنید دانش لازم را داشته باشید.
- توجه به نیاز مخاطب
در این مرحله شما باید دستورالعمل مشخصی از هر آنچه که مخاطب از یک ترجمه انتظار دارد، داشته باشید تا بتوانید ترجمهای ارائه دهید که نیاز مخاطب را برآورده کند. در غیر این صورت ممکن است رضایت مخاطب جلب نشود و این ادامه کار شما را سخت خواهد کرد. بنابراین یک مترجم خوب به تمام نکاتی که در جلب رضایت مخاطب مؤثر است، توجه میکند.
- بازبینی و ویرایش ترجمه توسط خود فرد
قبل از این که دیگران به ویرایش و انتقاد از ترجمه شما اقدام کنند؛ بهتر است خودتان بعد از اتمام ترجمه، یکبار از ابتدا، ترجمه را مرور کرده تا احیاناً اگر ایراداتی در ترجمه وجود دارد، توسط خود شما برطرف شود. یعنی علاوه بر ترجمه، کارهای مربوط به ویرایش و اصلاح را نیز خود مترجم انجام دهد.
چگونه یک ترجمه با کیفیت ارائه دهیم؟
برای ارائه یک ترجمه با کیفیت لازم است در حین انجام کار ترجمه، کنترل کیفیت نیز مدنظر قرار داده شود. یک مورد دیگر این که ترجمه را با اصل مقاله مقایسه کنید تا تغییری در انتقال مفاهیم و معانی صورت نگیرد. مورد مهم دیگر که باید رعایت شود اشتباهات تایپی است که موقع تایپ ممکن است بعضی حروف اشتباهی تایپ شوند. علائم نگارشی مانند کاما، ویرگول، نقل قول و … نیز باید در جای خود و به موقع استفاده شوند. در پایان کار حتما یکبار ترجمه را بدون نگاه کردن به مقاله بخوانید تا اگر جمله یا پاراگرافی نامفهوم باشد؛ دوباره ترجمه و ویرایش شود.
شروع به کار در سایت ای ترجمه
حال که خود را در زمینه ترجمه با کار مترجمان متخصص محک زدید و تجربههای زیادی در زمینه آموزش به دست آوردید. اکنون قادر هستید در سطح حرفهای و عالی کار ترجمه را انجام دهید. بنابراین در صورت توانایی میتوانید در سایت ای ترجمه شروع به کار کرده و کسب درآمد نمایید. میزان درآمد و دستمزد شما بستگی به کیفیت ترجمهای دارد که ارائه میدهید.
مهارتهایی که با فعالیت در شغل مترجمی در فرد به وجود میآید
شغل مترجمی باعث به وجود آمدن مهارتهای ویژهای در فرد میشود. این مهارتها شامل گوش دادن مکرر و فعال، ارتباط کلامی قوی با هر نوع فرهنگ و زبان، درک مطلب درست و دقیق، مهارت در نوشتن، نویسندگی و حساسیت در فرهنگ زبان است. پس فرد مترجم علاوه بر تخصص در خود ترجمه، مهارتهای دیگری نیز کسب میکند.
جمعبندی
شغل مترجمی یکی از شغلهای پرطرفدار و جذاب در دنیای امروزی است. فرد مترجم باید علاوه بر فنون ترجمه، به قواعد نگارشی و ویراستاری نیز مسلط باشد تا بتواند یک ترجمه دقیق، بدون عیب و نقص ارائه دهد. برای به دست آوردن مهارت و تجربه در این زمینه، نیاز به آموزش تئوری و عملی در فرد متقاضی است. از این رو مطالعه یک سری کتابهای معرفی شده در این زمینه ضروری بوده تا فرد بتواند کار ترجمه را شروع کند. یک مترجم باید همواره کارهای خود را با متخصصان در این زمینه مورد ارزیابی قرار دهد تا اشکال و ایرادات کارش مشخص شده و در نهایت تبدیل به یک مترجم حرفهای شود.
