چکیده
در این مقاله مروری استدلالی بر ابعاد لذت، انگیختگی و سلطهگری خواهیم داشت که محرابیان و راسل سال ۱۹۷۴ برای ارزیابی ادراک، تجربه و پاسخهای روانشناختی محیط بوجود آوردند. از آن زمان، محققین بسیاری در ارزیابی تجربه محیط فیزیکی و خصوصیات ادراکیاش از این ابعاد استفاده کردند. هرچند، این ابعاد ظاهراً پرفایدهاند، بحثی طولانی راجع به تفسیر لذت، انگیختگی و سلطهگری، و همچنین مکانیزمهای اصلیشان، در بین روانشناسان محیطی وجود دارد. به جهت ابهام این بحث، محققین از صفات مختلفی برای توصیف تجربیات محیطی بهره میگیرند که هر گونه مقایسه بین نتایج تحقیقاتی را دشوار میکند. این مقاله نشان میدهد که ممکن است این ابعاد با الگوهای نگرش ABC رایج ارتباط داشته باشند: لذت، انگیختگی و سلطهگری بهترتیب میتوانند با پاسخهای عاطفی، شناختی و کرداری ارتباط داشته باشند، یعنی عاطفه، شناخت و رفتار (ABC). افزون بر این، ایجاد رابطهای بین این سه بعد با مجموعه سهگانه احساس، تفکر و عمل میتواند درک، تفسیر و سنجش بهتری از لذت، انگیختگی و سلطهگری حاصل کند. براساس این مقاله مروری، پیشنهاد میشود که این سه بُعد مجدد معرفی شوند و مدلی دوبعدی پرکاربرد امروزی، با ابعاد لذت و انگیختگی، با مدلی سهبعدی، که سلطهگری بُعد سومش است، جایگزین شوند تا کل محدوده پاسخهای انسانی را در برگیرد.
مقدمه
یکی از رویکردهای پرکاربرد در ارزیابی و توصیف تجربیات محیطی روش روانشناسی محیطی محرابیان و راسل (۱۹۷۴) است. آنها با بکارگیری سه بُعد هیجانی (لذت، برانگیختی و سلطهگری) ادراکات انسان از محیطهای فیزیکی را توصیف کردند. در چهار دهه اخیر، ابعاد لذت، انگیختگی، و تا حدی کمتر، سلطهگری توسط محققین متعددی در زمینه روانشناسی محیطی استفاده شدهاند و هنوز هم استفاده میشوند (بلیزی و همکاران ۱۹۹۳، بردلی و همکاران ۱۹۹۲، بیکر و همکاران ۱۹۹۲، دونووان و همکاران ۱۹۹۴، دوبه و همکاران ۱۹۹۵، برلانت ۱۹۹۷، فلوید ۱۹۹۷، ایستمن ۱۹۹۷، کاپلان و همکاران ۱۹۹۸، ورتز و همکاران ۲۰۰۰، ماتیلا و ورتز ۲۰۰۱، چیبات و میکون ۲۰۰۳، استمپس ۲۰۰۳، باینی و همکاران ۲۰۰۵، لاروچ و همکاران ۲۰۰۵، ریو و جانگ ۲۰۰۷، آریفین و چیونگ ۲۰۰۷، کوپنز ۲۰۰۸، فانهاگن و همکاران ۲۰۰۹، موریسون و همکاران ۲۰۱۱، هیون و همکاران ۲۰۱۱). لذت و انگیختگی در سایر رشتهها نظیر علوم عصبشناسی و روانشناسی عصبی (بردلی و همکاران ۱۹۹۲، بونه و همکاران ۱۹۹۵، کاستا و همکاران ۲۰۱۰، والتر و همکارن ۲۰۱۱)، تحقیقات بازاریابی (منون و کان ۲۰۰۲، لاروچ و همکاران ۲۰۰۵، وو و همکاران ۲۰۰۸، لین ۲۰۱۰،ها و لنون ۲۰۱۰، پنز وهاگ ۲۰۱۱)، سیستمهای رایانهای (کولومو پالسیوس و همکاران ۲۰۱۱) و تحقیقات روانشناسی (رایزنزین ۱۹۹۴، بردلی و همکاران ۲۰۰۸) نیز کاربرد داشتهاند.
Abstract
This paper presents a discursive review of the dimensions pleasure, arousal and dominance that Mehrabian and Russell developed in 1974 to assess environmental perception, experience, and psychological responses. Since then numerous researchers applied these dimensions to assess the experience of the physical environment and its perceived qualities. Although the dimensions appeared to be useful, there is a longlasting debate going on among environmental psychologists about the interpretation of pleasure, arousal and dominance and its underlying mechanisms. Due to the lack of clarity researchers use different adjectives to describe environmental experiences, which makes any comparison between research findings difficult. This paper shows that the three dimensions can be linked to the current ABC Model of Attitudes: pleasure, arousal and dominance can be respectively related to affective, cognitive and conative responses, i.e. Affect, Cognition and Behaviour (ABC). In addition, connecting the three dimensions to the triad feeling, thinking and acting, can also help to improve our understanding, interpretation and measurement of pleasure, arousal and dominance. Based on this review, it is proposed to re-introduce the three dimensions and to replace the nowadays often used two dimensional model with pleasure and arousal by a three dimensional model, including dominance as a third dimension, to represent the complete range of human responses.
Introduction
An often applied approach to assess and describe environmental experiences is the environmental psychology method of Mehrabian and Russell (1974). They use three emotional dimensions - pleasure, arousal and dominance - to describe human perceptions of physical environments. In the last four decades, pleasure, arousal and to a lesser extent dominance have been used and are still used by numerous researchers in the field of environmental psychology (Bellizi et al. 1983; Bradley et al. 1992; Baker et al. 1992; Donovan et al. 1994; Dubé et al. 1995; Berleant 1997; Floyd 1997; Eastman 1997; Kaplan et al. 1998; Wirtz et al. 2000; Mattila and Wirtz 2001; Chebat and Michon 2003; Stamps 2003; Bigné et al. 2005; Laroche et al. 2005; Ryu and Jang 2007; Arifin and Cheung 2007; Kuppens 2008; Van Hagen et al. 2009; Morrison et al. 2011; Hyun et al. 2011). Pleasure and arousal are also applied in other disciplines such as the neurological and neuropsychological sciences (Bradley et al. 1992; Bonnet et al. 1995; Costa et al. 2010; Walter et al. 2011), marketing research (Menon and Kahn 2002; Laroche et al. 2005; Wu et al. 2008; Lin 2010; Ha and Lennon 2010; Penz and Hogg 2011), computer systems (Colomo-Palacios et al. 2011) and psychological research (Reisenzein 1994; Bradley et al. 2008).
چکیده
مقدمه
بررسی مجدد لذت، انگیختگی و سلطهگری
تفاسیر محرابیان و راسل (۱۹۷۴)
مقایسه با فاکتورهای اوزگود و همکاران
لذت <−> ارزیابی
انگیختگی <−> فعالیت
سلطهگری <−> توان
نظرات مختلف در مورد علل احتمالی کاربردها و تفسیرهای متفاوت
عاطفه و شناخت
محرک یا واکنش
سطوح مختلف واریانس تشریح شده
در جستجوی مکانیزمهای اصلی لذت و انگیختگی
ارتباط با تئوریهای عمومی روانشناسی
نتيجه گيری
Abstract
Introduction
Pleasure, Arousal and Dominance Revisited
Interpretations by Mehrabian and Russell (1974)
Comparison with the Factors Mentioned by Osgood et al
Pleasure Evaluation
Arousal Activity
Dominance Potency
Reflections on Possible Causes of Different Applications and Interpretations
Affect and Cognition
Stimulus or Response
Different levels of Explained Variance
In Search of Underlying Mechanisms of Pleasure and Arousal
Connections with General Theories in Psychology
Conclusion